Türkiye’de askerlik hizmetinin yerine bedelli askerlik seçeneğinin gelmesiyle, bu durumu tercih eden birçok genç, çalıştıkları işyerlerinden ayrılmak zorunda kaldı. Ancak, bedelli askerlik yapan kişilerin kıdem tazminatı alıp almayacakları konusunda birçok soru hala yanıt beklemekteydi. Son günlerde istinaf mahkemesinin aldığı önemli bir karar, bu konudaki belirsizlikleri gidermeye yönelik önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Bu yazıda, bedelli askerlik yapanların kıdem tazminatı alabilme durumunu detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
Türkiye’deki askerlik sistemi içinde bedelli askerlik, 2011 yılından itibaren belirli şartlar altında, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının, askerliğe alternatif bir çözüm bulmalarına olanak sağlıyor. Bedelli askerlik yapan bireyler, belirli bir ücret ödeyerek askerlik hizmetini tamamlamış sayıldıkları için, normal askerlik sürecinde olduğu gibi zorunlu askerlik yükümlülüklerinden muaf kalıyorlar. Ancak, bedelli askerlik sonrası iş hayatlarına geri dönen bireylerin kıdem tazminatı alıp almayacakları konusunda kapsamlı bir düzenleme bulunmamaktadır. İş kanunu açısından, kıdem tazminatı, çalışanın işyerinde belirli bir süre çalışmış olmasına bağlıdır. Tazminatın alınıp alınmaması, çalışanın iş akdinin sona erdiği durumlarda ortaya çıkıyor.
İstinaf mahkemesinin vermiş olduğu emsal karar ise, bedelli askerlik sebebiyle iş akdi sona eren çalışanların kıdem tazminatı alabileceklerini ortaya koyuyor. Mahkeme, bedelli askerlik yapan kişilerin, mevcut iş hayatlarını sürdürebilecekleri yönünde bir güvence olmadığı ve işten ayrılmalarının zorunlu hale geldiği düşüncesi doğrultusunda karar vermiştir. Bu karar, birçok bedelli askerlik yapmış çalışanın haklarının korunmasına yönelik önemli bir adım olarak işaretlenmiştir.
Emsal kararı oluşturan gerekçeler arasında, bedelli askerlik yapan bireylerin, işlerini kaybetmeden askerlik hizmetini yerine getirmeyi istemelerinin doğal bir hak olduğuna dair güçlü bir inanış bulunmaktadır. İş güvencesi ve tazminat hakkı, çalışanları koruma altına alan temel ilkelerden biridir. İstinaf mahkemesi, bedelli askerlik sebebinin iş akdi üzerindeki etkilerini değerlendirerek, bu durumun çalışanların tazminat alma haklarını etkilemeyeceğine kanaat getirmiştir.
Bazı sektörlerde, bedelli askerlik sonrasında işe geri dönme süreci, özellikle iş gücü eksiklikleri nedeniyle oldukça zor hale gelebilmektedir. Bu tür gerekçelerle işten çıkarılan kişiler, hem maddi hem de manevi açıdan olumsuz etkilenmektedirler. Dolayısıyla, emsal karardan sonra pek çok çalışan, geçmiş dönemlerde yaşadıkları sıkıntıları yeniden değerlendirmekte ve hakları konusunda daha bilinçli hale gelmektedir.
Bu gelişmeler, bedelli askerlikten yararlananlar için bir ışık tutarken, işverenlerin de bu durumu göz önünde bulundurarak, çalışanlarının askerlik sürelerini işten çıkarma sebebi yapmamaları konusunda daha dikkatli olmaları gerektiğini ortaya koyuyor. Türkiye’deki iş gücü dinamiklerinin değiştiği bu dönemde, iş kanunlarının güncellenmesi ve çalışan haklarının korunması açısından atılan bu adım, oldukça önemli bir gelişme olarak dikkat çekiyor.
Sonuç olarak, bedelli askerlik yapan bireylerin kıdem tazminatı alma hakları, istinaf mahkemesinin vermiş olduğu emsal karar ile netlik kazanmıştır. Çalışanların, bedelli askerlik durumu nedeniyle hak kaybına uğramadan, iş hayatlarına devam edebilmeleri için yapılan bu düzenleme, Türkiye’deki iş güvencesi sisteminin gelişimine önemli katkılarda bulunacaktır. Gelecek dönemde, bu konu hakkında yapılacak hukuki düzenlemeler ve ek kararlar ile beraber, bedelli askerlik yapanların haklarının daha da güçlendirilmesi beklenebilir.
